Helderman is een theatervoorstelling over vergeten, dementie, ontreddering, gelukkig zijn en het zoeken naar de grens van leven en dood. De voorstelling is een compositie van muziek, teksten, zwaarte en lichtheid, zoals het leven met dementie dat is.
Een musicus met dementie geeft openheid over zijn gevoels- en belevingswereld. Helderman schetst het beeld van een mens in al zijn kunnen en niet meer kunnen, de controle tegenover de onmacht.
Thomas Borggrefe heeft veel ontmoetingen met mensen die dementie hebben en heeft zich voor deze voorstelling laten inspireren door actuele vragen, zoals ‘wanneer is mijn leven met deze ziekte niet meer leefbaar?’
De voorstelling geeft diepe inzichten in de gevoels-en belevingswereld van een man met dementie.
Thomas Borggrefe
“Van sommige dingen kun je je alleen een voorstelling maken door theater.”
Thomas Borggrefe is theatermaker en daarnaast parttime geestelijk verzorger in de ouderenzorg. Sinds 1991 maakte hij vijf theatervoorstellingen over dementie, waaronder Tafel van twee, Bovenkamer en Helderman De voorstellingen maken de beleving van dementie invoelbaar. De impliciete boodschap van al zijn voorstellingen is om dementerende mensen gelijkwaardig, liefdevol en met respect te behandelen.
Na Thomas’ voorstellingen gaat hij graag in gesprek met het publiek om vragen te beantwoorden en om meer vragen op te roepen. Thomas spoort zijn publiek aan om vooral helder te blijven communiceren, gevoelens serieus te nemen en op een creatieve wijze verschillende invalshoeken uit te proberen. Door zijn ontroerende voorbeelden uit de praktijk en humoristische anekdotes is hij als geen ander in staat zijn publiek te laten nadenken over de mens achter de diagnose. Zoals hij het zelf zegt:“Ik probeer mijn publiek bewust te maken van het feit dat het wezen van de mens met dementie hetzelfde blijf. Het gevoel wordt niet dement!”
Fragment uit Helderman
nee, hij heeft geen Alzheimer
er is niets aan de hand
hij kan nog alles
of niet soms
hij speelt muziek
luistert
de kracht van herinneringen
waar is zijn instrument
waar is zijn vrouw
de platenspeler draait
vroeger
hier is nu
hij leeft in een eigenzinnige wereld
waar is de grens
hij is bang
dat hij niet meer kan zeggen
dat hij dit niet meer wil
nog is het goed
hij vergeet
hij geniet
zijn lijfgeheugen
hij danst
hij valt
hij schuifelt tot de grens
De studenten waren zeer onder de indruk van de wijze waarop Thomas in de huid van een dementerende man kroop..
Sommigen herkenden het gedrag van personen uit hun eigen omgeving erin, soms zelfs hun eigen gedrag. Dit laatste betrof studenten die zelf een psychose hadden doorgemaakt.
In het nagesprek dat helaas wat mat verliep ( vrijdagmiddag blijken studenten toch duidelijk minder actief te zijn..) bleek wel dat Thomas veel ervaring heeft in het omgaan met mensen met dementie. Hij kon heel duidelijk neerzetten hoe er beter niet ,dan wel beter wel met mensen met dementie in situaties kan worden omgegaan,
Kon situaties perfect naspelen.. Studenten herkende de situaties.
Mooi theater duidelijk de leefwereld van een man met dementie tot leven weten te brengen..
Novacollege (2019)
“De uitvoering van Helderman door Thomas Borggrefe was een indrukwekkende
voorstelling, erg ontroerend, maar ook informatief en realistisch. Het riep vragen op in
de discussie die na de voorstelling met de toehoorders werd gehouden.Of, zoals een bezoekster het verwoordde: “Wat een prachtige middag was het!” – Alzheimer Parkstad Limburg (2018)
“Thomas Borggrefe laat op treffende wijze zien wat het is om te leven met dementie. Helderman is niet alleen een ontroerende theatervoorstelling, het is ook een leerzame voorstelling. We worden geconfronteerd met de moeilijke vraag: wanneer is het leven met dementie niet meer leefbaar? Een voorstelling aan te bevelen voor medewerkers in de zorg maar ook voor naasten en mantelzorgers.”
Nynke Hoogland, wijkverpleegkundige Buurtzorg
